Türk Medeni Kanunu'nda açıkça tanımlanmamış, kanun gerekçeleri ve Yargıtay kararları bölümleri; eşlerin ve varsa çocukların birlikte yaşadıkları, tüm yaşam faaliyetlerini sürdürdükleri, ailelerin merkezi olan konut olarak kabul edilir. Bu konut, ailenin acı-tatlı günlerini yaşadıkları, anılarını biriktirdikleri ve düzenli olarak barınma amacıyla kullandıkları mekandır.
Aile konutunun kapsadığı unsurlar:
Resmi evlilik ödülü: Aile konutu sayılabilmesi için eşler arasında resmi bir evlilik bulunmalıdır. Birlikte yaşamak ya da yalnızca dini nikâh yeterli değildir .
Yaşam merkezi olmak:
Eşlerin ve varsa çocukların yaşadıkları, hayatlarının büyük bölümlerini barındırdıkları konut olmalıdır. Yazlık, yayla evi, dağ evi gibi sadece belirli dönemlerde kullanılan taşınmazlar aile konutu sayılmaz .
Teklik ilkesi:
Kural olarak onun ailesinin bir tane aile konutu vardır. Ancak bazı istisnai durumlar (bununla birlikte mesleki gereklilikler, çocukların eğitimi gibi) birden fazla aile konutu kabul edilebilir .
Mülkiyet tazminatı:
Aile konutu, eşlerden birinin ya da onun mülkiyetinde olabileceği gibi, kiralanan bir ev de olabilir. Yani aile konutu olmak için taşınmazın mutlaka eşlerden birine ait olması gereksiz .
Hukuki koruma:
Aile konutu üzerinde eşlerin birlikte söz sahibi olması esastır. Eşlerden biri diğerinin açık rızası olmadan aile konutu üzerindeki hakları devredemez, sınırlayamaz veya kirasını feshedemez (TMK m.194) .
Şerh imkânı:
Aile konutu olarak kullanılan taşınmaz, tapu siciline “aile konutu şerhi” ile kaydedilebilir. Ancak bu şerh açıklayıcıdır; şerh olmasa da fiilen aile konutu olarak kullanılan yer, hukuken aile konutu olarak sayılır .
Aile konutu:
Aile birliğinin ve eşlerin haklarının korunması amacıyla özel bir hukuki statüye sahiptir. Evlilik sona erdiğinde (ölüm, boşanma, iptal gibi) aile konutu kaydı da sona erer .
Kısaca aile konutu; aile bireylerinin birlikte yaşadığı, hayatlarının merkezi olan, barınma ihtiyaçlarını karşıladıkları ve hukuken özel kayıtlara sahip olan taşınmazdır. Bu koruma, aile bütünlüğünü ve özellikle zayıf durumda olabilecek eşin ve insanların barınma güvenliği güvencesi almayı sağlayan özellikler
Özellikle emlakçı arkadaşların dikkatli olmaları gerekir. Pazarlanması için kendilerine getirilen dairenin kaporası alınıp mal sahibine verilirken, eşindende aynı anda satışına muvafakat ettiğine daire el yazısıyla bir muvafakat yazısı yazdırılıp imzalatılarak almak en doğru bir işlem olacaktır.
